-
1 күрсәткеч
1. сущ.1) указа́тель, реги́стрисемнәр күрсәткече — именно́й указа́тель
предмет күрсәткече — предме́тный указа́тель
әдәбият күрсәткече — указа́тель литерату́ры (библиогра́фия)
2) мат. показа́тельдәрәҗә күрсәткече — показа́тель сте́пени
тамыр күрсәткече — показа́тель ко́рня
3) перен. ориенти́р, мая́кдөрес күрсәткеч сайлау — вы́брать пра́вильный ориенти́р
4) тех. прибо́р, измери́тель5) и́ндекс6) показа́тель (роста, развития чего-л.)культура үсешенең күрсәткече — показа́тель ро́ста культу́ры
күрсәткечләр тактасы — доска́ показа́телей
7) редко; см. күрсәткеч таяк2. прил.1) указа́тельныйкүрсәткеч багана — указа́тельный столб
күрсәткеч тамга — указа́тельный знак
күрсәткеч ук — указа́тельная стре́лка
2) тех. измери́тельныйкүрсәткеч прибор — измери́тельный прибо́р
• -
2 борылыш
сущ.1) поворо́т; изги́б, излу́чинаюл борылышы — поворо́т доро́ги
елга борылышында — на изги́бе реки́
борылыш күрсәткече — указа́тель поворо́та
2) перен. поворо́т, оборо́т, перело́мтарихи борылыш — истори́ческий перело́м
эш башкача борылыш алды — де́ло при́няло друго́й оборо́т
-
3 дебет
I 1. сущ.1) диал. я́чий и́ли ко́зий пухдебет тән эрләнгән җеп — пря́жа из ко́зьего пу́ха
2) шерстяна́я вышива́льная ни́тка2. прил.; диал.дебет белән чигү — вышива́ть шерстяны́ми ни́тками
пухо́выйII д`ебетдебет шәл — пухо́вая шаль
сущ.; бухг.; см. тж. керемде́бет || дебето́выйдебет күрсәткече — дебето́вый показа́тель
исәпне дебетка язу — дебетова́ть счёт
-
4 заман
сущ.1) вре́мя; времена́; эпо́ха; век; пери́одавыр заман — тру́дное вре́мя
сугыш заманы — вое́нное вре́мя
безнең заманда — в на́ше вре́мя; в на́ши времена́
иске заман — ста́рые времена́
заман ы ул түгел — не те времена́
заман га заман оемас — погов. год на́ год не прихо́дится; вре́мя вре́мени рознь
һәр заманның үз заңы — у ка́ждой эпо́хи свои́ нра́вы
2) см. заманазаман га аваздаш (аһәңдәш) — созву́чный вре́мени
заман таләбе — тре́бование вре́мени; дух вре́мени
3) разг. вре́мя, пора́ул заманда миңа 10 яшь кенә иде — в то вре́мя мне бы́ло то́лько 10 лет
4) грам. вре́мя (грамматическое, настоящее, прошедшее, будущее) || временно́йзаман категориясе — катего́рия вре́мени
заман күрсәткече — показа́тель вре́мени
заман белән төрләнеш — измене́ние по времена́м; спряже́ние
заман мәгънәсе — временно́е значе́ние
5) в ф. местно-вр. заманында при (когда́ был жив кто́-то)Пётр I заманында — при Петре́ I
хан заманында — во времена́ ха́нов; перен. при царе́ Горо́хе; когда́-то в далёком про́шлом
• -
5 исем
1) и́мя, имена́ || именно́йисемегез ничек? — как ва́ше и́мя? как вас зову́т?
кемнедер исеме белән атау — звать кого-л. по и́мени
исемнәр күрсәткече — именно́й указа́тель
2) назва́ние, наименова́ние (книги, кинофильма, деревни, города, растения)чәчәкләрне исемнәре белән билгеләү — по назва́нию определи́ть цветы́
3) (доброе) и́мя, сла́ва, изве́стностьяхшы исем — до́брое и́мя
яман исем — худа́я сла́ва
исеме дөньяга мәгълүм галим — всеми́рно изве́стный учёный; учёный с мировы́м и́менем
4) зва́ние (деятеля науки, заслуженного артиста)мактаулы исем бирү — присво́ить почётное зва́ние
5) прозва́ние, про́звищеатның исеме Маймыл — кли́чка ло́шади Обезья́на
аңа исем тактылар — ему́ да́ли про́звище
6) в косв. п.а) исеменнән от и́мени, от лица́, и́менем кого-л.; чего-л.халык исеменнән — от и́мени наро́да
закон исеменнән — и́менем зако́на
б) исеменә на чьё-л. и́мядиректор исеменә хат — письмо́ на и́мя дире́ктора
7) лингв. и́мя существи́тельное || именно́йкүмәклек исемнәре — нарица́тельные имена́
исем төрләнеше — именно́е склоне́ние
•- исем кушу
- исем йөртү
- исем кую
- исем туе
- исем бәйрәме
- исем фигыль
- исем шәриф
- исем шәрифләр••исемгә (чыгу) — приобрести́ дурну́ю сла́ву (репута́цию); осла́виться
исеме бар, җисеме юк — см. исемдә генә
исеме белән атау — называ́ть ве́щи свои́ми имена́ми
исеме дә ишетелмәү — и в поми́не нет
исеме китү — слыть, сла́виться; просла́виться
исеме корысын! — что́бы ему́ пропа́сть
исемем (фәлән) булмасын! — не будь я ( Иван), е́сли!
- исемдә генәисеменә карама, җисеменә кара — (посл.) не смотри́ на кли́чку, а смотри́ на пти́чку
См. также в других словарях:
валюта — 1. Илнең акча системасының нигезе, төп күрсәткече булган акча берәмлеге (мәс. АКШта доллар) 2. Илнең акча системасы төре (алтын, көмеш, кәгазь һ. б. ш. акча бар байлыгын валютага әйләндереп... 3. Чит ил акчалары. ВАЛЮТА КУРСЫ – Төрле ил… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөреш — 1. Адым, атлам. Йөргәндә аякларны басып атлау, йөрү рәвеше 2. Нин. б. юнәлештә урыннан урынга күчеш, хәрәкәт поезд йөрешен тизләтте. Хәрәкәт итү тизлеге. Транспортның билгеле бер маршрут һәм расписание буенча хәрәкәте автобуслар йөреше.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
логарифм — Билгеле бер санны табу өчен нигез дип аталган санны дәрәҗәгә күтәрергә кирәк булган дәрәҗә күрсәткече … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
нәтиҗә — 1. Нин. б. эш, күренешнең яки нәр. б. үсешенең соңгы йомгагы, күрсәткече. Берәр нәрсәнең азагы, соңы 2. Файда … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
норматив — I. и. Берәр төрле эш башкару өчен билгеләнгән нормалар күрсәткече. II. НОРМАТИВ – с. Нормага туры китереп куелган, норма буенча билгеләнгән 2. Нәр. б. нормасын, кагыйдәләрен билгеле торган норматив грамматика … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
очко — 1. Спорт ярышларында куела торган бәя исәпләү берәмлеге. Футбол, хоккей, шахмат кебек уеннарда отыш күрсәткече 2. Комарлы кәрт уенының бер төре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
рейтинг — и. Кемнең нәрсәнең популярлык күрсәткече, дәрәҗәсе президентның рейтингы күтәрелә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сыйдырыш — Сыйдыру мөмкинлеге, күрсәткече … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
температура — 1. Матдәнең, җисемнең җылыну дәрәҗәсе 2. Кеше сәләмәтлегенең күрсәткече буларак, аның тән җылысы 3. Саусызлык, авыру билгесе буларак тән кызышу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
һәйкәл — 1. Берәр вакыйгага, тарихи шәхескә багышлап салынган архитектур яки скульптур корылма Тукай һәйкәле 2. Үлгән кешегә истәлек итеп, аның кабер өстенә мәрмәр, гранит һ. б. дан куелган корылма 3. күч. Кем. б. эшләре, хезмәтләре һ. б. тур. һәрвакыт… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
эсселек — 1. Эссе булу халәте 2. Сәләмәтлек хәленең күрсәткече буларак, кешенең тән җылылыгы дәрәҗәсе, температура … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
